№30, КАСТРЫЧНІК, 2008 ГОДА                        ПАЛІТЫЧНАЯ, ГРАМАДЗЯНСКАЯ І ЛІТАРАТУРНАЯ ГАЗЭТА. ВЫХОДЗІЦЬ З 8(21) КАСТРЫЧНІКА 1917 Г. АДНОЎЛЕНА І АБНОЎЛЕНА У 1991 Г.                        №30, КАСТРЫЧНІК, 2008 ГОДА
АД РЭДАКЦЫI
У добры час
Беларуская Крыніца...
Увага, КОНКУРС!
Да ўвагі чытачоў!
ТЭМА НУМАРА
Тысяча дваццацігоддзе
Вадохрышча Кіеўскай Русі
Алена ГОЛУБ
Стрэл Аўроры
па Беламу Дому
Павел ХОДАС
ПАЛIТЫКА
Зацішша перад …
канструктыўным дыялогам
Мікола МАКСІМОВІЧ
Саміт СНД у Бішкеку
Алесь ГРУША
Усё роўна, як галасуюць -
важна, як лічаць
Віргінія ХМЕЛЯЎСКАЙТЭ
Цырк на дроце!
Галіна ШЧАСНАЯ
ЭКАНОМIКА
Трэба спадзявацца на лепшае,
а рыхтавацца да горшага
Міхась СКРЫПКА
Энергетычны марафон
Пятро СІЛКА
Ці патрэбна беларусу зямелька?
Валянціна КУЛІК
Бізнес бізнесу розніца!
Людміла ТКАЧЭНКА
ГРАМАДСТВА
Бывае, што і мядзведзь лётае
Віргінія ХМЕЛЯЎСКАЙТЭ
Сыты галоднага не разумее
Ларыса МІРАШНІЧЭНКА
Хай кожны цвыркун
ведае сваю тычку!
Таццяна САМСОНАВА
КУЛЬТУРА
Па хвалях маёй памяці
Кацярына ВОЎК
Прабач і адпусці
Ірына ПАЎЛІНА
Песня першага кахання
Ліза БЯГУН
РОЗНАЕ
Малады чалавек,
саступіце месца…
Ларыса МІРАШНІЧЭНКА
Майце зносіны сабе на здароўе
Ларыса МІРАШНІЧЭНКА
Футбол: Беларусь - Англія
Пятро СІЛКА
Рэдакцыя:
Алена Голуб - галоўны рэдактар (golub@ibkby.com), Алесь Груша, Мікола Максімовіч, Ліза Бягун, Кацярына Воўк,
Пятро Сілка - дырэктар і заснавальнік (silko@ibkby.com), Міхась Скрыпка, Павел Ходас, Ірына Паўліна, Яніна Шэлест,
Зося Цвірко - тэхнічны рэдактар, Алесь Шыпуля – адміністратар сайту (admin@ibkby.com).
Па ўсіх якія цікавяць Вас пытанням, звязаным з апублікаваннем артыкулаў,
вершаў і іншых невялікіх літаратурных твораў, можаце звярнуцца:
па адрасе: 220039, г. Мінск-39, вул. Авакяна, 38 – 59;  па тэлефоне/факсу: (017) 220-67–56; на электронныя адрасы: belkr@ibkby.com, b.krinica@tut.by.
Аўтары артыкулаў адказваюць за пэўнасць фактаў, цытат, лікаў, дат, уласных імёнаў, геаграфічных назоваў і іншай інфармацыі,
якая выкладаецца ў матэрыялах. Рэдакцыя можа змясціць матэрыялы на сайце, не падзяляючы пункта погляду аўтараў.
За змешчаныя на сайце матэрыялы рэдакцыя ганарары не выплачвае, дасланыя рукапісы не рэцэнзуе і не вяртае іх зваротна аўтарам.
Па пытаннях, звязаным з рашэннем розных сацыяльных праблем, можаце звяртацца ў
Беларускую грамадскую арганізацыю сацыяльнага развіцця і супрацоўніцтва (БГАСРС).
Электронны адрас: bposdc@tut.by
Інфармацыя на сайце: http://bposdc.at.tut.by
Nasa Niva newspaper web version
Rambler's Top100
Каталог белорусских сайтов ЗУБР
З двухгоддзем выхаду ІБК
   рэдакцыю павіншавалі:

Алена НІКІЦЮК (Нямеччына)
Алік ПІЛЬГРАМ (ЗША)
Андрыс ЛАВІНШ (Латвія)
Антон МАРЧУК (Украіна)
Артурас ПЕТЭРС (Літва)
Бажэна ВОНДРАЧКАВА (Чэхія)
Валянцін ТРУБАЧ (Аўстралія)
Валянціна КУЛІК (Беларусь)
Вераніка ДЗЕЯВА (Беларусь)
Віка ТУРГАЛЕЯВА (Нямеччына)
Віктар ДРАГУН (Беларусь)
Віктар РУДЗЯНОК (Беларусь)
Вікторыя КУРКЕ (Эстонія)
Вікторыя УС (Расія)
Вінцук ЛАМЕЙКА (Літва)
Віргінія ХМЕЛЯЎСКАЙТЭ (Літва)
Вітаўт ЮРЧЫК (Вялікабрытанія)
Ганна КОБЕЦ (Беларусь)
Джоэль КАТОНА (Канада)
Жана ФЁДАРАВА (Беларусь)
Збігнеў ЛІНКЕВІЧ (Польшча)
Зміцер ГУЛЕГІН (Нямеччына)
Ларыса МІРАШНІЧЭНКА (Беларусь)
Леанід МІСЬКО (Казахстан)
Луіза БОВЕР (Галандыя)
Людміла ТКАЧЭНКА (Беларусь)
Марыся ЮРЧЫК (Вялікабрытанія)
Марыя САПРОНАВА (Францыя)
Марэк ХОМЧЭК (Польшча)
Мікола КАРНІЛОВІЧ (Аўстралія)
Мікола САРАПЕНЯ (Канада)
Міхась ГУЧОК (Бельгія)
Міша ГОЛЬДБЕРГ (Ізраіль)
Моніка ПЕЛЬВЕРС (Галандыя)
Петра БОНЕВА (Чэхія)
Пятрас НОРВАЙШ (Літва)
Пятро РАМАНОЎСКІ (Польшча)
Савелій ЦІТОЎ (Расія)
Сафія БЛІЗНЮК (Украіна)
Сямён РОЙЗМАН (Ізраіль)
Сямён ФРЫДЗОН (ЗША)
Сяргей ВАЛЬКОВІЧ (ЗША)
Сяргей НЕМЯРОЎСКІ (Украіна)
Уладзімір ЦАРЫК (Беларусь)
Чэслаў ЮРГЕЛЯВІЧУС (Літва)
Эльза СТРАВІНСОН (Швецыя)
Майце зносіны сабе на здароўе
Ларыса МІРАШНІЧЭНКА
(Беларусь, г. Мінск) Конкурс

       У нашым сціплым жыцці нам шмат чаго не хапае. У першую чаргу шматлікім з нас не хапае такой кватэры, якую жадалася бы мець. Шматлікім з нас не хапае працы, у якую можна было бы ўкласці ўсю сваю душу. Шматлікім з нас не хапае каханага чалавека, які заўсёды цябе разумеў бы і заўсёды дапамагаў бы ў цяжкія хвіліны. З некаторымі незадаволенымі гэтымі запатрабаваннямі, а бывае нават і са ўсімі адразу, мы спакойна жывем і, сапраўды гаворачы, нават не лічым сябе няшчаснымі. Але ёсць запатрабаванне, без задавальнення якога мы не можам доўга жыць. Гэта запатрабаванне ў зносінах. У пацверджанне гэтага сцвярджэння я не буду прыводзіць пэўныя прыклады з аўтарытэтных публікацый, а распавяду толькі аб тым, што было раней са мной. Мае бацькі, досыць занятыя людзі, часта звяртаюцца да мяне, каб я дапамагла ім у працы на лецішчы. Але паколькі мае магчымасці паехаць на лецішча не заўсёды супадалі з магчымасцямі бацькоў, то часта я ездзіла на лецішча адна і, прычым, адразу на некалькі дзён. Першы дзень на лецішчы я праводзіла лёгка, заўсёды працавала з вялікім жаданнем да самога заходу сонца і ўвечар нават не ўключала радыё або тэлевізар. На другі дзень увечар пасля працы я ўжо ўключала тэлевізар і слухала навіны. У мяне ўжо з'яўлялася жаданне патэлефанаваць каму-небудзь. І я пачынала перабіраць усіх знаёмых, якім ужо даўно не тэлефанавала, хоць іншага запатрабавання ў званку, акрамя жадання проста пагаварыць, у мяне не было. Трэці дзень я ўжо з цяжкасцю дапрацоўвала да вечара і адразу жа з'яжджала дахаты. Зараз жа пасля замужжа я езджу на лецішча з мужам. І мы лёгка ўдзвюх праводзім там нават цэлы тыдзень. І усякія тэлефонныя званкі нам становяцца нават у цяжар. Я тлумачу чыннік змены свайго стану тым, што ў мяне з'явілася магчымасць стала мець зносіны. Запатрабаванне ў зносінах маецца ў кожнага чалавека. Толькі ў адных людзей яно больш выяўлена, а ў іншых менш. Ды і шматлікае залежыць ад сацыяльнага становішча чалавека і стана душы. У наш час  нараўне з тэлефонамі з'явіліся досыць паспяховыя формы зносін у Інтэрнэце. Дарагія чытачы, я не буду распавядаць Вам аб усім, што існуе, а распавяду толькі аб тым, чым я карысталася сама, і што мне падабаецца, а што не. Я жадаю вылучыць толькі засвоеныя мной формы зносін у Інтэрнэце: гэта чаты (IRC, ICQ, QIP, Skype) і перапіска па e-mail. Акрамя таго, я часта маю зносіны праз mail.ru  Агент з удзельнікамі супольнасці "Мой свет" і часта наведваю падобную на яго беларускую супольнасць "Я тут, дзе мае сябры" на www.i.tut.by. Даследнікі зносін у Інтэрнэце звычайна падзяляюць спосабы зносін па ступені іх інтэрактыўнасці. Найболей інтэрактыўнымі сродкамі зносін лічацца чаты, найменш інтэрактыўнымі - e-mail і тэлеканферэнцыі. Пры зносінах праз e-mail зносіны адбываюцца ў рэжыме offline, у адрозненне ад чатаў, дзе людзі ў асноўным маюць зносіны ў рэжыме online. У тэлеканферэнцыі зносіны заўсёды адбываюцца вакол вызначанай тэмы, у той час як шматлікія чаты, як правіла, сваёй тэмы не маюць. Зносіны ў Інтэрнэце маюць свае перавагі і недахопы. Так, у Інтэрнэце ў выніку таго, што ўдзельнікі зносін у большасці выпадкаў фізічна не прадстаўленыя адзін аднаму, губляе сваё значэнне шэраг бар'ераў у зносінах, абумоўленых рознымі характарыстыкамі яго ўдзельнікаў. Гэтыя бар'еры звычайна звязаныя з знешнім абліччам удзельнікаў: іх полам, узростам, сацыяльным статутам, знешняй прывабнасцю або непрывабнасцю. Важнай асаблівасцю зносін пры дапамозе тэкставай камунікацыі з'яўляецца магчымасць ствараць аб сабе любое ўражанне па сваім выбары. Як гавораць даследнікі Інтэрнэту, "у віртуальным асяроддзі вы наогул можаце быць, кім жадаеце, выглядаць як пажадана, быць істотай любога полу па выбары, словам, у вас няма абмежаванняў, характэрных для матэрыяльнага свету". Ананімнасць зносін у Інтэрнэце пашырае магчымасці чалавека, падае яму магчымасць не проста ствараць аб сабе ўражанне па сваім выбары, але і быць тым, кім ён захоча. Гэта значыць, асаблівасці камунікацыі ў Інтэрнэце дазваляюць чалавеку канструяваць сваю ідэнтычнасць па сваім выбары. Уяўляючы шырокія магчымасці для зносін, Інтэрнэт нясе ў сабе і негатыўныя з'явы. Я не буду гаварыць аб засіллі Інтэрнэту порна сайтамі і сайтамі знаёмстваў. Я адзначу толькі такую згубную з'яву, якая можа паўстаць у ўдзельнікаў зносін, як Інтэрнэт залежнасць. Інтэрнэт залежнасць вызначаецца, як "дакучлівае жаданне выйсці ў Інтэрнэт, знаходзячыся offline, і няздольнасць выйсці з Інтэрнэту, быўшы online". Даследнікі адрозніваюць чатыры сімптому Інтэрнэт залежнасці: 1.Дакучлівае  жаданне праверыць e-mail. 2.Сталае чаканне наступнага выхаду ў Інтэрнэт. 3..Скаргі навакольных на тое, што чалавек праводзіць занадта шмат часу ў Інтэрнэце. 4..Скаргі навакольных на тое, што чалавек марнуе занадта шмат грошай на Інтэрнэт. Таму пры зносінах у Інтэрнэце не трэба занадта захапляцца яго магчымасцямі і ўсё рабіць у меру неабходнасці. А так, дарагія чытачы майце зносіны сабе на здароўе!
       Да новай сустрэчы ў Інтэрнэце!




Футбол: Беларусь - Англія
Пятро СІЛКА

       Дабрыдзень, дарагія чытачы ІБК! Я заўсёды рады новай сустрэчы з Вамі. Прапаноўваю Вам кароткі рэпартаж аб гульне нашай зборнай каманды па футболе са зборнай Англіі, якую я ўважліва праглядзеў і хварэў за сваю каманду. Такім чынам, 15 кастрычніка на мінскім стадыёне "Дынама" прайшоў адборачны матч чэмпіянату свету 2010 года паміж зборнымі Беларусі і Англіі. Склады каманд: АНГЛІЯ - 1.Джэймс, 2.Браун, 3.Брыдж, 4.Джэрард, 5.Фердынанд (капітан), 6.Апсан, 7.Уолкат (16.Райт-Філіпс з 68 хвіліны), 8.Лампард, 9.Хескі (18.Крауч з 70 хвіліны), 10.Руні (15. Бэкхэм з 87 хвіліны), 11.Бары; запасныя - 12.Карсан, 13.Джонсан, 14.Лескот, 7.Дэфо.
       БЕЛАРУСЬ - 1.Жэўноў, 2.Кульчый (капітан), 3.Філіпенка, 4.Амельянчук, 5.Молаш, 7.Булыга, 10.Сітко, 13.Кутузаў (8.Страхановіч з 77 хвіліны), 14.Пуціла (11.Радзівонаў з 67 хвіліны), 16. Стасевіч (9.У.Глеб з 89 хвіліны), 18.Верхоўцаў; запасныя - 22.Верэмко, 6.Карыцька, 15.Паўлаў, 17.Сасноўскі.
Спачатку нагадаю, што напярэдадні матчу абедзве каманды панеслі кадравыя страты. За зборную Беларусі, як вядома, не змог згуляць яе капітан Аляксандр Глеб, які не паспеў аднавіцца пасля траўмы. Да таго ж галоўны трэнер "Барселоны" не адпусціў Глеба на гульню з ангельцамі. Замест яго капітанскую павязку надзел самы дасведчаны гулец нашай каманды Аляксандр Кульчый. Зборная Англіі не далічылася капітана Джона Тэры. Акрамя яго з-за траўм не змог згуляць з беларусамі абаронца лонданскага "Чэлсі" Эшлі Коўл. Аднак у складзе ангельцаў досыць высакакласных майстроў і таму неўдзел гэтых гульцоў не адбіўся на гульне ўсёй каманды. Першымі адзначыліся родапачынальнікі футбола. На 12-й хвіліне Стывен Джэрард дакладна паразіў вароты Юрыя Жэўнова. Аднак на 27-й хвіліне рахунак зраўняў беларус Павел Сітко. Адзначу, што настаўнік беларускай зборнай Бернд Штанге ў гэтай гульне даручыў месца ў асноўным складзе некалькім маладым гульцам - Ігару Стасевічу, Антону Пуціла і Паўлу Сітко. У пачатку другой 45-хвілінкі "хуткі" гол забіў Уэйн Руні. Ён жа адзначыўся і на 75-й хвіліне. У падрахунку гульня завяршылася ўпэўненай перамогай госцяў - 3:1. Што жа я магу сказаць аб гэтым выніку? Скажу толькі адно, што гэты вынік цалкам адлюстроўвае ўбачаную мной гульню абедзвюх каманд. Але перад тым як пракаментаваць гульню я прывяду выступ галоўнага трэнера беларускай зборнай Бернда Штанге на  прэс-канферэнцыі пасля гульні: "Віншую каманду Англіі з заслужанай перамогай, яна паказала 100-адсоткавы вынік, атрымаўшы перамогі ва ўсіх 4-х матчах. Такім чынам, яна стала галоўным прэтэндэнтам на перамогу ў нашай адборачнай групе. Нам не хапіла сіл, каб на працягу ўсяго матчу дэманстраваць сучасны футбол. У гульне з такой камандай, як Англія вельмі складана параўноўваць лік. Аднак нам гэта атрымалася зрабіць. Другі жа гол ангельцаў у пачатку другога тайма нас проста "высек". Вядома, нам не хапала ў гульне Аляксандра Глеба, яго разумення гульні, і тэмпу гульні. Ён для нас незаменны. Магу толькі пазайздросціць свайму калегу Фабіо Капэла, у якога ёсць 5-6 гульцоў на кожную пазіцыю. Будзем імкнуцца паказваць той футбол, які мы дэманстравалі ў першым тайме ў гульне з ангельцамі. Я аптыміст. Мне падаецца, што беларускі футбол на правільным шляху. Гэта даказвае і выступ БАТЭ у Лізе чэмпіёнаў, і ўдалы выступ моладзевай зборнай, а таксама нацыянальнай каманды".
       Ну, зараз я выкажу сваё меркаванне аб гульне абедзвюх каманд. Скажу, што сапраўды футбольнай каманды, у поўным сэнсе слова, у твары зборнай Беларусі я так і не ўбачыў. У абароне каманда гуляе з мноствам памылак, а паўабарона не выконвае свае асноўныя задачы. У нападзе няма футбалістаў, здольных завяршаць ствараемыя галявыя моманты. Вядома, з такой гульнёй цяжка канкурыраваць з такімі камандамі як Англія, Украіна і Харватыя. У плане таго, што маецца быць вялікая праца на абраным шляху, я цалкам згодзен з галоўным трэнерам. А тое, што шлях вылучаны правільным, прадэманстравалі 15-20 хвілін першага тайма, калі нашы футбалісты прыціснулі ангельцаў да сваіх варот і тыя сталі памыляцца. Такой бездапаможнай зборнай Англіі, якой была яна ў тыя хвіліны, я яшчэ не бачыў. І наогул я жадаю сказаць, што не так страшны чорт, як яго малююць. І ужо пара адкінуць у бок закамплексаваннасць перад такімі камандамі як Англія, Францыя, Італія, Іспанія і іншымі. У усіх гэтых каманд можна выйграваць. Маё меркаванне такое, што за апошнія гады сусветны ўзровень футбола значна ўпаў. Футбол топчацца на месцы і нават паступова дэградуе з-за адсутнасці новых ідэй у арганізацыі гульні. І калі бы наша зборная паказвала бы гульню, уласцівую мінскаму Дынама ў свой чэмпіёнскі год, то выхад у фінальную стадыю чэмпіянату свету ёй быў бы забяспечаны. А мінскае Дынама заўсёды славілася сваёй вельмі мабільнай сярэдняй лініяй, якая захоплівала сярэдзіну поля і практычна не давала ніякіх шанцаў саперніку. Акрамя таго, у сярэдняй лініі былі гульцы, здольныя далёкімі ўдарамі паразіць вароты. Каманда, мінскае Дынама, з самога пачатку навязвала саперніку свой бліскучы тэмп і пры неабходнасці падтрымлівала яго да самога канца гульні. Стала змяняючы кірункі атак з аднаго флангу на іншы, выкарыстоўваючы дакладныя доўгія дыяганальныя перадачы і абстрэл варот з далёкай дыстанцыі, каманда здольная была пераадолець любую абарону саперніка. Усяго гэтага пакуль няма ў нашай зборнай каманды, хоць некаторыя хвіліны першага тайма гульні з Англіяй дазваляюць спадзявацца на лепшае. А каб такая гульня з'явілася ў нашай зборнай, трэба паднімаць узровень усяго беларускага футбола, як сталага і моладзевага, так і дзіцячага. А для гэтага патрэбны, вядома, значныя фінансавыя выдаткі, што ўсёткі праблематычна для сучаснай Беларусі. Да новых сустрэч у Інтэрнэце, дарагія чытачы ІБК!
Малады чалавек, саступіце месца…
Ларыса МІРАШНІЧЭНКА (Беларусь, г. Мінск) Конкурс

       Дарагія мае сябры, чытачы ІБК, вось мы зноў сустрэліся на старонках нашай каханай Інтэрнэт-газеты! Чаму зноў? Ды справа ў тым, што ў мяне змянілася сямейнае становішча - я выйшла замуж! І усё гэта дзякуючы Інтэрнэт-газеце Беларуская Крыніца! Мой муж, чытач ІБК, да знаёмства са мной стала пісаў свае заўвагі па маіх артыкулах у газету. Так пачалося наша знаёмства, якое пасля прывяло да нашага вяселля. Таму некаторы час я не магла пісаць у нашу газету. Я думаю, Вы мяне прабачыце за гэта. А зараз, я зноў поўная сіл і гатовая пісаць артыкулы на тэмы, якія цікавяць Вас. Аб гэтым сведчыць та вялізная колькасць лістоў, якія я атрымала за гэта досыць кароткі час. А сюжэты сваіх артыкулаў я не прыдумляю. Яны ўзятыя з вашых лістоў, дарагія чытачы. Яны выпакутаваныя шматлікімі з Вас, аб чым Вы пішыце мне. І я імкнуся данесці ваш боль або занепакоенасць да шырокай грамадскасці. Як гэта я раблю судзіць Вам, дарагія чытачы! Чытайце, пішыце і адпраўляйце свае водгукі ў рэдакцыю ІБК.  У сваіх лістах Вы часта пішыце аб грубіянстве, аб непавазе, якія так часта сустракаюцца ў нашым жыцці. Мне гэта ўсё зразумела. Я не раз назірала ў грамадскім транспарце карціну, калі пажылыя людзі ў адказ на просьбу саступіць месца выслухвалі абразы. У чым чыннік такога дачынення да пажылых людзей? І наогул, у чым чыннік наяўнасці непаважлівых адносін паміж людзьмі ў нашым грамадстве? Гэтыя і іншыя падобныя пытанні Вы, дарагія чытачы, пастаянна задаеце мне і рэдакцыі ІБК. Большасці з нас вядомы афарызм "Будзь ветлівым  і ты заваюеш свет!". Падаецца,  аб тым, каб быць ветлівым нават і пісаць не трэба. Усім гэта ясна і зразумела. Але мы не будзем гаварыць толькі аб тым, што ў грамадскім транспарце не заўсёды саступаюць месца старэйшым. Давайце пагаворым на гэтую тэму шырэйшае і, самае галоўнае, адзначым тыя чыннікі, якія спараджаюць падобныя негатыўныя з'явы. Мы пагаворым, першым чынам, аб нормах адносін, стандартах зносін, правілах паводзін у паўсядзённым жыцці, якія прынятыя людзьмі і з'яўляюцца вызначаным эталонам дзеянняў у рэальных сітуацыях.  Большасць з гэтых правіл, норм, стандартаў, бясспрэчна, адзіныя для ўсіх. Але некаторыя з іх могуць адрознівацца ў розных народаў і нацыянальнасцяў. І як Вы ўжо здагадаліся збор такіх норм, стандартаў і правіл паводзін завецца этыкетам. Ветласць, сціпласць, тактоўнасць, павага да людзей - вось галоўныя асновы этыкету. Культурны чалавек не дапушчае ў сваёй прамове грубіянскіх, нецэнзурных выразаў, непісьменных выказванняў, цярпліва і добразычліва выслухвае свайго суразмоўцу. З такім чалавекам прыемна мець зносіны, ды і сам ён, кіруючыся ўсімі неабходнымі нормамі і правіламі паводзін і дэманструючы іншым выхаванасць і прыязнасць, здольны дамагчыся выдатных узаемаадносін і ўсталявання кантакту з іншымі людзьмі. Існуе мноства відаў этыкету: дзелавы, прыдворны, сталовы, воінскі, міжнародны, агульнаграмадзянскі і іншыя. Усе яны ўключаюць у сябе цэлыя вобласці і зборы правіл, якія трэба ведаць, калі Вы жадаеце быць культурным чалавекам. Веданне этыкету дазваляе любому чалавеку вырабіць прыемнае ўражанне на навакольных яго людзей. Этыкет гэта не проста ўмоўнасць, гэта адна з неабходных складальнікаў жыцця любога выхаванага чалавека. Шматлікія лічаць, што родапачынальніцамі этыкету з'яўляюцца Англія і Францыя. Але ўклад жыцця ў гэтых краінах у часы, калі з'явіўся этыкет, быў такім, што ў тых цвёрдых і грубіянскіх умовах чалавек не мог удасканальвацца ў сваіх духоўных і маральных распачынаннях. Вызначаныя маральныя правілы і манеры паводзін зарадзіліся прыкладна ў XIV стагоддзі ў Італіі, дзе ўжо ў той час сацыяльная сутнасць і культура асобы пачалі выходзіць на адно з першых месцаў. Аб гэтым сведчаць пышныя гістарычныя помнікі скульптуры, архітэктуры і мастацтва часоў Адраджэння. У Амерыцы першы прэзідэнт ЗША Джордж Вашынгтон склаў 110 "Правіл прыстойных паводзін". Ужо значна пазней амерыканскія правілы паводзін сталі арыентавацца на складанні Б.Франкліна. А у нашы дні ў Амерыцы існуе Інстытут этыкету Эмілі Пост, аўтара папулярных твораў па культуры паводзін. У Расіі этыкет як вынік культурных узаемаадносін паміж людзьмі з'явіўся яшчэ ў старажытнасці. Пры Іване IV быў напісаны збор правіл "Дамастрой", і ім людзі кіраваліся амаль да XVIII стагоддзя. Сучасны жа этыкет, як і належыць, сабраў у сабе звычаі і традыцыі шматлікіх народаў свету, пачынальна з старажытных часоў і да нашых дзён. Але этыкет гэта не ёсць нешта застылае, не зменлівае, адзін раз напісанае на ўсе часы наперад. Яны павінны дапаўняцца і ўдакладняцца паводле свайго неабходнага развіцця і наяўнай грамадскай прыладзе. Правіламі і нормамі этыкету неабходна кіравацца заўсёды і ўсюды: і дома, і на вуліцы, і на званай вячэры ў сяброў або ў рэстаране, і ў грамадскім транспарце, і ў розных установах, і на розных мерапрыемствах і гэтак далей. Гэтыя правілы ўсюды застаюцца нязменнымі ў межах свайго соцыўма. Ці ёсць правілы і нормы этыкету ў нас у Беларусі? Нажаль, прыходзіцца сказаць, што такіх выразна сфармуляваных і напісаных правіл і норм няма. Мы аб іх чулі ад сваіх бацькоў і разумеем іх кожны па-свойму, у меру свайго выхавання. Ды і аб усім на ўсе выпадкі жыцця такіх правіл і не напішаш. Трэба нам усім жыць паводле законаў Нябеснай Праўды, а не зямной выгады. Тады ўсе негатыўныя з'явы знікнуць з нашага зямнога жыцця самі па сабе. Да новых сустрэч у Інтэрнэце, дарагія сябры!
РОЗНАЕ
Раздзел прадстаўляе Міхась Скрыпка

       У раздзеле прадстаўлены яшчэ два артыкула ўдзельніцы конкурсу «Залатое пяро ІБК-2008», лаўрэата конкурсу «Залатое пяро ІБК-2007» Ларысы Мірашнічэнка. У адным сваім артыкуле «Малады чалавек, саступіце месца…» яна гаворыць аб неабходнасці выкарыстання норм і правіл этыкету ў паўсядзённым нашым жыцці. У іншай сваёй публікацыі гэтага раздзелу «Майце зносіны сабе на здароўе» яна адзначае некаторыя дадатныя і негатыўныя з'явы, якія чакаюць наведвальнікаў Інтэрнэту. Па просьбе шматлікіх чытачоў ІБК заўзяты аматар спорту Пятро Сілка ў артыкуле «Футбол: Беларусь - Англія» выкладае свой пункт погляду па магчымасцях зборнай Беларусі па футболе.